Yenibahar
Tadı ve kokusu nedeniyle neredeyse tüm baharatları andıran yenibahar, özel bir bitki olarak karşımıza çıkmaktadır. Tohumlarının baharat olarak kullanılması ise, yenibahar bitkisinin ticari değerini artırmaktadır. Peki yenibaharın tadı ve kokusu nasıldır? Besin değerleri nelerdir? Gelin bu tarz sorulara bir göz atalım.
Yenibahar Nedir?
Mersingiller familyasına ait olan yenibahar (Pimenta dioica), Jamaika Biberi olarak da bilinen bir bitkidir. Pimento ağacının kurutulmuş meyvesinden elde edilmektedir. Baharat olarak kullanıldığı gibi, çeşitli sektörlerde de kullanım örnekleri bulunmaktadır. Kokusu ve tadı nedeniyle; tarçın, karanfil ve karabiber gibi baharatlara benzemektedir. Buna atıf olarak, yeni bahara “allspice” yani tüm baharatlar adı da verilmiştir. Elbette bu isim halk arasında kullanılmaktadır.
Kurutulmuş hali ile kullanılan yenibahar, genelde tane olarak satılmaktadır. Meyveleri ise olgunken toplanır ve güneşte, kahverengi bir görünüm alana dek kurutulur. Bu sayede pek çok yemekte baharat olarak tüketilmektedir. Dünya genelinde ise pek çok mutfakta, yeni bahara denk gelmek mümkündür. Zira özel tadı ve kokusu nedeniyle neredeyse tüm ana yemeklerde rahatlıkla tüketilmektedir.
Yenibahar Besin Değerleri
100 gram yenibahar içerisinde yer alan besin değerleri şöyledir:
- 262 kalori
- 9 gram yağ
- 2,6 gram doymamış yağ
- 77 mg sodyum
- 1,044 mg potasyum
- 72 gram karbonhidrat
- 22 gram diyet lifi
- 6 gram protein
- 7,1 mg demir
- 0,2 mg B6 vitamini
- 135 mg magnezyum
- 661 mg kalsiyum
Yukarıda yer alan besin değerlerinden de görüldüğü üzere, yenibahar içerisinde pek çok vitamin ve mineral yer almaktadır. Bu durum, yeni baharın besin değerleri açısından zengin bir baharat olduğunu göstermektedir.
Yenibahar Nerede Yetiştirilir?
Yenibahar, dünyanın pek çok yerinde tüketilmektedir. Anavatanı ise, Amerika’nın tropikal bölgeleridir. Elbette ilk olarak bu yörelerde rastlanılsa da, günümüzde pek çok ülkede yenibahar üretimi yüksek seviyededir. Bu ülkeleri şöyle sıralayabiliriz:
- Jamaika
- ABD
- Türkiye
- Orta Doğu ülkeleri
Yukarıdaki ülke ve bölgelerin yanı sıra, tropikal iklim içerisinde yer alan her yerde yenibahar üretilebilmektedir. Ülkemizde ise Akdeniz ikliminin hakim olduğu bölgelerde yenibahar üretimi yapılmaktadır.
Yenibahar Nasıl Tüketilir?
Yenibahar, kurutularak tüketilen bir baharattır. Meyveleri olgunlaştıktan sonra kahverengi bir hal almaktadır. Tane olarak satıldığı gibi, toz halinde de tüketilebilir. Tıpkı karabiber gibi çekilebilmektedir. Bu sayede özel kokusunu kaybetmemektedir.
Yenibahar, genellikle yemeklerde tüketilen bir baharat olsa da, pek çok tüketim şekli bulunmaktadır. Yemeklerde, genellikle et yemeklerinde kullanılmaktadır. Ancak, aşure gibi farklı tatlılarda da yenibahar tüketilmektedir. Bu örneklerden de anlaşılacağı üzere yenibahar, tatlı ya da tuzlu yemeklerde kullanılabilmektedir.
Yenibahar aynı zamanda cilt masajında da kullanılmaktadır. Özellikle de banyo sırasında suya birkaç damla yenibahar katıldığı bilinmektedir.
Yenibahar Nasıl Saklanır?
Acımsı bir tadı olan yenibahar, mutlaka serin ve kuru bir ortamda saklanmalıdır. Zira yenibahar, nemli ortamlarda tadını ve kokusunu kaybedebilir. Bu nedenle ayrı bir paket ya da kavanoz içerisinde saklamanız çok önemlidir. Eğer çok fazla tüketmiyorsanız, herhangi bir kavanoza koymanıza da gerek yoktur. Zira ambalajı içerisinde rahatlıkla saklayabilirsiniz.
Eğer sizlerde baharatları ocağın yanında tutuyorsanız, bu alışkanlıktan vazgeçmeniz gerekmektedir. Zira ocak yanında yer alan baharatlar, nem ve ısıya maruz kalırlar. Özellikle de yoğun aroması olan yenibahar, ısıya ve neme maruz kaldığında aromasını kaybetmektedir. Bu nedenle, yenibahar başta olmak üzere tüm baharatları bir “baharat çekmecesi” ya da “baharat dolabı” oluşturarak içerisine koyabilirsiniz.
Eğer yenibaharı ambalajından çıkaracaksanız, mutlaka seramik ya da porselen bir kavanoz içerisine muhafaza edin. Bu sayede, son tüketim tarihine kadar yenibaharın aromasını koruyabilirsiniz. Eğer yenibaharın bayatladığından şüpheleniyorsanız, koklayarak test edebilirsiniz. Eğer kokusundaki keskinlik hafifse, yenibaharın bayatladığı çıkarımında bulunabilirsiniz. Elbette kokusu baskın olmasa da yenibahar, son tüketim tarihine kadar kapalı bir ortamda kaldıysa kullanılabilir.
Yenibahar Hangi Yemeklerde Kullanılır?
Yenibaharın kullanım örneklerini şöyle sıralayabiliriz:
- Köfte ve hamburgerler
- Pilav
- Kek, kurabiye ve pasta gibi tatlılar
- Etli dolma
- Lahana dolması
- Yenibahar çayı
Bunların yanı sıra; yenibaharı duş sırasında da kullanabilirsiniz. Suyun içerisine tane olarak bir miktar yenibahar atmanız yeterli olacaktır.